رابطه روسیه و ایران در بحران سوریه: یک بستر و دو رؤیا
دستگاه تبلیغاتی رژیم ایران بسیار تلاش می کند تا به ایرانیان بباوراند که سیاست ایران در سوریه در همگرایی کامل با روسیه است و به اصطلاح دست بالا را دارد۰ با افزودن این پارامتر که آمریکا از سال ها پیش نشان داده که علاقه ای به دخالت مستقیم و مؤثر در بحران سوریه ندارد، بودن روسیه به عنوان نیرویی منطقه ای در کنار رژیم ایران و اسد اهمیت دوچندان می یابد۰ به مجموعه این عوامل اگر حضور مستقیم نیروهای حزب الله لبنان و مزدوران عراقی و افغانی در کنار محور روسیه، اسد، ایران را بیفزاییم ظاهرأ کفه قوای همراه ایران سنگین تر شده و روایت ایران از روند احتمالی آینده رویدادها باورپذیرتر می شود۰ به عبارت دیگر، چنین می نماید که همه بازیگران اصلی حاضر در زمین سوریه در سوی رژیم ایران قرار دارند و قدرت مهمی نمی تواند مانع تحقق هدف های مورد نظر آخوندها در سوریه شود۰ اکنون باید دید روسیه و ایران هر یک به دنبال چه هدفی در سوریه هستند تا راستی روایت رژیم از اوضاع را بسنجیم
رژیم ایران در بحران سوریه به دنبال چه هدفی است؟
سوریه از دیرباز تنها متحد عرب رژیم در منطقه بوده است۰ بنا بر این قابل پیش بینی بود که با آغاز قیام مردم سوریه علیه اسد در سال ۲۰۱۱ ایران به پشتیبانی از رژیم حاکم سوریه برخیزد۰ جز دفاع از متحد دیرینه منطقه ای، رژیم ایران به دلیل های راهبردی نیاز دارد تا رژیم اسد در سوریه بر سر کار باقی بماند۰هم مرز بودن با اسرائیل به تنهایی کافی بود تا رژیم ایران بخواهد اسد را حفظ کند۰ اما دلیل مهمتر و شاید مهم ترین دلیل استراتژیک ایران برای سر پا نگهداشتن اسد حفظ خط ارتباط زمینی با حزب الله از راه مرز سوریه و لبنان است۰ به عبارت دیگر، سوریه تحت حاکمیت اسد در حکم بند نافی است که از راه آن حزب الله لبنان و دیگر گروه های وابسته توسط ایران تغذیه می شوند۰ حزب الله لبنان نیز به دلیل فرمانبرداری تام و تمامش از رژیم ایران و حضور منطقه ای و بین المللی نیروهایش برای خدمت به هدف های آخوندها عنصری کلیدی است۰ از همین روست که مهم ترین انگیزه رژیم ایران از تلاش همه جانبه برای حفظ اسد ، باز نگه داشتن مسیر بند ناف تغذیه کننده حزب الله لبنان است۰ نیز به همین دلیل است که سرنگونی اسد مرگ سیاسی و نظامی حزب الله لبنان را در پی خواهد داشت۰ نظر به همین جایگاه و نقش ویژه حزب الله است که ایران با گسیل مزدوران عراقی و افغانی به سوریه و صرف هزینه های بسیار در تلاش است تا به هر بهایی از سرنگونی اسد جلوگیری کند۰ بنا بر این ملاحظات، مهم ترین هدف ایران در بحران سوریه سر پا نگه داشتن اسد است۰
روسیه در سوریه به دنبال چه هدفی است؟
سابقه رابطه میان روسیه و رژیم اسد به زمان حکومت شوروی سابق و جنگ سرد میان دو قطب شرق و غرب بر می گردد۰ در آن دوران سوریه در میان کشورهای قطب شرق قرار داشت و شوروی در آن پایگاه های نظامی داشت۰ همسایگی این کشور با اسرائیل از مهم ترین دلیل های اهمیت نظامی و راهبردی سوریه برای شوروی بود۰ اما با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی و از میان رفتن آن چه قطب شرق نام داشت، برای روسیه رابطه با سوریه دیگر آن اهمیت گذشته را نداشت خصوصأ با توجه به این که اسرائیل دیگر دشمن روسیه به حساب نمی آید۰ بحران سوریه مهم ترین دستاویز لازم را برای سیاست خارجی پوتین و گسترش حوزه نفوذ روسیه و هم زمان مقابله روسیه با سیاست های آمریکا و اروپا فراهم کرد۰ پوتین که در سودای نقش پر رنگ تری برای روسیه در عرصه منطقه ای و به تبع آن کسب اعتبار و وجهه بین المللی بود بحران سوریه را زمینه مناسبی برای تحقق رؤیاهایش در خصوص کسب اعتبار یافت و از آغاز به حمایت از رژیم اسد پرداخت۰ در دوران اوباما و سیاست خاورمیانه ای بیرون کشیدن آمریکا از منطقه و رها کردن متحدان و دوستان منطقه ای، سوریه فرصتی طلایی برای قدرت نمایی پوتین در برابر غرب و کسب وجهه و اعتبار برای روسیه به عنوان مرجع حل و فصل درگیری های منطقه بوده است۰ جذابیت سوریه برای تحقق این هدف کلان سیاست خارجی پوتین زمانی به اوج رسید که اوباما حتی به خط قرمزی که خود پیشتر ترسیم کرده بود نیز پایبند نماند۰ پس از آن که سازمان ملل در گزارشی به کارگیری سلاح های شیمیایی توسط اسد را تأیید کرد، اوباما پا پس کشید و از هدف قرار دادن سوریه، آن گونه که وعده داده بود، خودداری کرد۰ اگر تا آن لحظه بازیگران منطقه ای اندک تردیدی در زمینه واقعی بودن انفعال کامل آمریکا در منطقه و پایبند نبودنش به تعهدات داشتند، عمل نکردن اوباما به آن چه خود تعهد کرده بود هر شک و تردیدی را در این باره برطرف کرد۰
دقیقأ پس از آن بود که روسیه،به همراه ایران و حزب الله، با فرصت طلبی و با خاطری آسوده حضورش در سوریه را افزایش داده وبمباران گروه های مقاومت را تحت پوشش مبارزه با تروریسم شدت بخشید۰
چکیده سخن آن که نقش پر رنگ روسیه در عرصه سوریه، نه بر آمده از اهمیت استراتژیک سوریه یا رژیم اسد برای پوتین، بلکه استفاده حداکثر پوتین از فرصت طلایی سیاست خارجی منفعلانه اوباما برای تحقق هدف کلان بالا بردن وزن و اعتبار دیپلماتیک روسیه در منطقه به عنوان قدرتی تراز اول بوده است۰ این بدان معناست که بر خلاف رژیم ایران که سوریه و رژیم اسد برایش اهمیت راهبردی درجه اول دارد، برای پوتین دخالت در سوریه تنها تا آنجا که فرصتی برای قدرت نمایی بی هزینه و بی خطر در منطقه در برابر رقیبان غربی سست عنصری همچون اوباما باشد سودمند و جذاب است۰ نه سوریه و نه رژیم اسد هیچ کدام اهمیتی استراتژیک برای روسیه ندارند و کمال مطلوب برای پوتین خارج شدن هر چه سریع تر نیروهایش از سوریه، و پرهیز از جنگی فرسایشی همانند آن چه شوروی سابق را در افغانستان به زانو در آورد، است۰
برگزیده ای از مقاله حلب نوشته شهرام احمدی نسب عمران
۰برگزیده ای از مقاله حلب نوشته شهرام احمدی نسب عمران
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر